Sàuvi(-d'Etioupìo)
Salvia aethiopis
Lamiaceae Labiaceae
Nom en français : Sauge d'Éthiopie.
Descripcioun :La sàuvi-d'Etioupìo, qu'a d'Etioupìo que lou noum (óurigino éurasiatico) sèmblo proun à la touto-bono en mai pichoto. Pamens èi mai lanouso, a mens d'óudour e flouris forço. Un cop se, li sepalo pougnon. Es uno planto que s'atrobo mens qu'à passa tèms. Coumpara emé la touto-bono que ié sèmblo un pau.
Usanço :Mens couneigudo que lis àutri sàuvi, sis usanço poudrien pamens èstre proche. Lucho contro l'inflamacioun, li fèbre e la doulour ; èi peréu antisepti.
Port : Grando erbo
Taio : 20 à 70 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Salvia
Famiho : Lamiaceae
Famiho classico : Labiaceae
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : 10 à 18 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Tepiero seco
- Ermas
- Colo
Estànci : Subremediterran à Mountagnard
Couroulougi : Éurasiatico
Ref. sc. : Salvia aethiopis L., 1753
Genciano
Gentiana lutea
Gentianaceae
Àutri noum : Genciàna, Jansano, Sensano, Baselico.
Noms en français : Gentiane jaune, Grande Gentiane.
Descripcioun :La genciano es uno grando erbo que trachis dins li pasquié de mountagno. I'a pas pèr s'engana, pamens s'acampas sa racino, avisas-vous que siegue pas de varaire, Veratrum album forço empouisounanto ! La genciano a li fueio óupousado au contro dóu varaire que soun alterno.
Usanço :Es uno planto bèn couneigudo pèr èstre subretout vertuouso dins li proublèmo de digestioun. Sa racino s'emplego pèr adouba d'aigarden (coume la Suze). Se pòu bouta direitamen la racino dins de vin blanc pèr n'en faire d'aperitiéu o de digestiéu quouro sias "stoumaga". Pamens "lou vin de sensano es amar que te fa pua'n'ase pèr la chaminèio ! (in J.-L. Domenge, LMT op.cit. p. 59).
Port : Grando erbo
Taio : 80 à 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Gentiana
Famiho : Gentianaceae
Ordre : Gentianales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 5 cm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 100 à 2200 m
Aparado : Noun
Juliet à setèmbre
Liò : Pasquié
- Prado umido
- Bos clar
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuropenco
Ref. sc. : Gentiana lutea L., 1753